Tijdens een intervisiegesprek over ‘fouten maken’, neemt een 3e jaars arts in opleiding (AIOS) het woord: “Ik heb ook weleens een fout gemaakt. Het liep gelukkig goed af, maar de dienstdoende supervisor schold me wel uit. Het had goed mis kunnen gaan. Dus ik vond het terecht dat ie me echt even afblafte in het bijzijn van de patiënt.”
Na deze opmerking is het even stil onder de AIOS. Sinds een aantal jaar mag ik deze groep jonge dokters in opleiding tot internist – in een perifeer middelgroot ziekenhuis – begeleiden als zij intervisie hebben. Tijdens dat gestolen uurtje tijdens de lunch, dat altijd onrustig is vanwege de vele telefoontjes en de in en uitlopende artsen, worden dingen besproken die niet over de inhoud gaan van het werk. Zaken als veeleisende familie, onhandige gesprekken met de verpleging en hoe blijf je overeind tijdens de intensieve Covid-zorg staan op het programma. De onderwerpen worden uiteraard door de AIOS zelf aangedragen.
Ik ben oprecht ontsteld over de vanzelfsprekendheid dat schelden door een begeleider op een AIOS gewoon wordt gevonden.
En deze keer staat fouten maken op het programma. En vooral of je daarover moet communiceren of niet. Ik ben oprecht ontsteld over de vanzelfsprekendheid dat schelden door een begeleider op een AIOS of ANIOS gewoon wordt gevonden. En dat dus in een werkomgeving waar je moet werken en dus leren op levend materiaal, waardoor je dus al extra kwetsbaar bent. Dit maakt de werkomstandigheden per definitie onveilig. Als je van je begeleider kunt verwachten dat hij uithaalt naar je. En dat zelfs in het bijzijn van de patient en soms ook de familie.
Een veilige leeromgeving voor artsen
Juist als je kwetsbaar bent als werknemer dient je begeleider je te back-uppen. En dus juist als je dingen moet leren, omdat je ze nog nooit hebt gedaan, heb je support en aanmoediging en een veilige leeromgeving nodig. Zodat je wordt gecorrigeerd als het mis gaat en je het later nog eens kunt doen. Op een veilige manier.
Arts worden kun je maar op één manier. Eerst ongeveer 5,5 jaar in de boeken, dan een aantal co-schappen lopen en daarna moet je het gaan dóen. En dan worden er dus fouten gemaakt. Zo gaat dat. Maar na die 6 jaar studie beloof je als arts dat je altijd je best zal doen om de patient juist te behandelen. Ik ken niet één arts die met opzet een patiënt verkeerd behandelt of bewust een fout maakt.
Een fout toegeven als je hebt gezworen dat je je patiënt goed zult behandelen, is al een straf op zich. Dus mildheid en begrip zijn hier meer op zijn plaats.
Hoe kan het dan toch zijn dat in de cultuur van een ziekenhuis een fout maken zó hard wordt gestraft, zelf als er (nog) geen kritische gevolgen zijn? Hoe kunnen we nou van onze artsen in opleiding verwachten dat ze alles in één keer foutloos kunnen doen? Dat is niet realistisch en dus zullen we de verwachtingen daarover moeten bijstellen. En ervoor zorgen dat als er een fout wordt gemaakt, je die als AIOS of als specialist kunt bespreken, feedback kunt vragen en een oplossing kunt vinden voor het ontstane probleem.
Rutte zei aan het begin van de coronaperiode: regeren betekent met 50% van de gegevens 100% van de beslissingen nemen. En toen werd er al gezegd: dat moeten dokters altijd. En zo is het. En dat moet je leren, daar moet je in groeien en ontwikkelen. Een fout toegeven als je hebt gezworen dat je je patiënt goed zult behandelen, is al een straf op zich. Dus mildheid en begrip zijn hier meer op zijn plaats.
De supervisors en opleiders van de toekomst
In de intervisiegroep is naar aanleiding van dit verhaal een levendige discussie ontstaan. Het is geen makkelijk onderwerp, maar de aanwezige AIOS zijn het met elkaar eens: zij vormen de supervisors en opleiders van de toekomst, en zij zijn wel unaniem vóór een veilige leeromgeving waar fouten bespreekbaar zijn.
Als het uurtje is afgelopen gaat de groep weer verder met levens redden, visites lopen en patienten en familie te woord staan. En ze hebben een actielijst gemaakt. Zij gaan elkaar onderling aanspreken op dingen die niet helemaal zijn goed gegaan en met de supervisoren bespreken hoe fouten maken binnen dit ziekenhuis geen taboe meer hoeft te zijn.
Hands up voor deze mooie groep young medical professionals die de toekomst in de ziekenhuizen voor de AIOS een beetje mooier gaan maken!
Meer weten? Ontdek wat coaching jou als medisch professional kan brengen.
Wil jij ook vanuit verlangen, energie en plezier je werk doen? Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief en ontvang ervaringsverhalen, tips en adviezen over persoonlijke ontwikkeling en groei.