Het klinkt bijna onwaarschijnlijk: mensen vinden ontvangen en iets écht nemen soms lastiger dan geven. Zeker in de gezondheidszorg. Maar hoe zit dat dan?
Geven en nemen horen in balans te zijn. Dat klinkt logisch: een relatie die in balans is, kenmerkt zich door wederkerigheid. Hoe die balans eruitziet, is wel per relatie verschillend.
Een relatie die in balans is, kenmerkt zich door wederkerigheid.
In een werkgevers/werknemers-relatie geeft de werkgever geld, soms een lease-auto en een telefoon, en mogelijkheden tot persoonlijke en professionele ontwikkeling. In ruil daarvoor geeft de werknemer zijn tijd, energie, kennis, inzet, loyaliteit en andere dingen. En daar moet een balans in zitten. Is die er voor één van beide partijen niet meer, dan wordt de relatie beëindigd. Je zou ook kunnen zeggen: de relatie heeft zijn bestemming bereikt. De koek is op. De relatie is voor één van beide partijen niet meer dienend.
Wat als een relatie niet in balans is?
Het fijnst is het als beide partijen gelijktijdig tot dat punt komen. Maar dat is natuurlijk lang niet altijd het geval. Als de relatie wordt voortgezet tot voorbij het punt van ‘de bestemming’, dan vloeit de energie eruit weg. Er kan een conflict ontstaan, burnout, slechte prestaties enz. Kortom: die balans doet er écht toe. En dan is angst om van baan te veranderen, je veiligheid kwijtraken, vaak iets wat een werknemer doet besluiten te blijven waar hij is. Ook al heeft de werknemer al lang ‘gevoeld’ dat het niet meer klopt. Het verstand reageert met: blijf maar waar je bent, want anders…..
En hoe zit dat dan in persoonlijke relaties? Eigenlijk werkt dat hetzelfde. Alleen is dat wat wordt gegeven en genomen iets anders dan geld en een lease-auto. Geven en nemen in een relatie zit hem in loyaal en trouw zijn. Goed luisteren, elkaar echt willen begrijpen, iets voor elkaar over hebben, samen dingen doen en ook dingen doen die jij misschien niet leuk vindt en de ander wel. Maar ook iets liefs doen. En dat kan zijn in de vorm van een cadeautje maar ook een verdeling in huishoudelijke taken. De ene partner doet de boodschappen en de ander wast de onderbroeken.
In een relatie waarbij geven en of ontvangen lastig is, ontstaat vaak rancune en misplaatste verwachtingen.
Disbalans kan ontstaan wanneer de ene partner te veel geeft en de ander te veel neemt. Wanneer dit consequent gebeurt, ontstaat uitholling en een negatieve spiraal. De wens om iets terug te krijgen voor wat je geeft is er namelijk wel. Iets terug krijgen kan ook zijn: serieus genomen worden, echt gezien en gehoord worden in je wensen en verlangens. Maar die wensen en verlangens zal je dan als partner wél moeten uitspreken! En misschien zelfs moeten claimen. Want de ander verwijten dat je tekort komt, heeft niet alleen maar te maken met dat die ander te weinig geeft. Dat heeft ook te maken met de partner die moet nemen.
Disbalans ontstaat echt door beide partners en niet bij één van beide. Je houdt beide een patroon in stand.
Als je iets krijgt, sta je in de schuld
Als je niet gaat staan voor wat je nodig hebt, jezelf als het ware wegcijfert, dan kan je rancuneus en cynisch worden. Want je hebt wel het gevoel dat je ergens recht op hebt, maar je krijgt het niet. Of krijg je het wel, maar neem je het niet?
Stel: de ene partner geeft de andere partner aan het begin van de relatie complimenten, af en toe een cadeautje en organiseert leuke uitjes. De andere partner vindt het moeilijk om aan te nemen. Die wuift de complimenten weg, reageert knorrig op de uitjes en ruilt de cadeautjes om voor iets anders. Dan is het natuurlijk logisch dat het geven vanzelf ophoudt. Maar ook dat de partner die zoveel geeft, wel iets terugverwacht.
De reden dat de partner die ontvangt het moeilijk vindt om aan te nemen kan allerlei oorzaken hebben. De meest voor de hand liggende, maar ook ingewikkelde reden, is schuld. Zodra jij iets aanneemt van iemand, sta je in de schuld. Op dat moment wordt er van jou verwacht dat je iets terugdoet of geeft. En dat gevoel van schuld is een heel naar, zeurderig energielek dat aanzet tot allerlei onhandig gedrag als je dat gevoel niet kan verduren.
In een mooie, bloeiende wederkerige relatie geeft de ene partner aan de andere en ontvangt er vervolgens iets voor terug.
In een mooie, bloeiende wederkerige relatie geeft de ene partner aan de andere en ontvangt er vervolgens iets voor terug. Dat is een mooi organisch proces. En dat kan ook in werknemerschap zitten. De partners bieden elkaar iets waardoor ze meer worden dan de som der delen.
In een relatie waarbij geven en of ontvangen lastig is, ontstaat vaak rancune en misplaatste verwachtingen. Er is een verschil van inzicht over de rechten en plichten in de relatie. Maar nogmaals: om eerlijk in die relatie te staan moet je wel écht kunnen nemen.
Als je afhoudt wat jou toekomt, je plek niet neemt, altijd een stap naar achteren doet, dan bloedt de relatie dood. Je moet dus bereid zijn in de schuld te staan om een relatie te laten stromen. Dat vergt dus oefening in ‘in de schuld staan’. Verduren dat je iets krijgt en niet direct iets willen teruggeven. Maar gewoon aannemen en genieten dat je iets aangereikt krijgt. En van daaruit, vanuit verlangen, de ander iets teruggeven. Liefde, aandacht – of die onderbroek wassen.
Hoe krijg je balans tussen geven en ontvangen?
Dat ‘in de schuld staan’ is dus niet eenvoudig. Het dragen van schuld is ongemakkelijk, geeft onrust, zorgt ervoor dat je harder gaat werken, te veel gaat eten, een ander afhoudt, of wat dan ook. Dat kan er dus heel verschillend uitzien en is echt anders van persoon tot persoon.
En gezondheidszorg-medewerkers zijn bij uitstek goed in geven, en veel minder goed in ontvangen en werkelijk iets nemen. Eerder al schreef ik er een blog over.
Leer van paarden… In de kudde bij de paarden verloopt het proces van geven en ontvangen natuurlijk en vanzelf.
We kunnen veel leren van paarden. Want in de kudde bij de paarden, verloopt dit proces natuurlijk en vanzelf. Iedereen heeft zijn plek en de paarden ’groomen’ elkaar. Ze kriebelen elkaar in de manen en nek. Een signaal van ’zorgen voor de ander’. Verbinding maken.
Ik doe iets voor jou, dan doe jij iets voor mij. Het paard met de eerste plek in de kudde heeft vaak veel kriebels in ontvangst te nemen. En die voelt zich daar echt niet schuldig over. Hij doet namelijk hele belangrijke dingen voor de kudde. Dat is zijn gift. Dus in ruil daarvoor mag hij ‘kriebels’ innen. En hij mag als eerste bij de voerbak en de waterton.
Dus wees als een paard. Ontvang je kriebels, claim je plek, neem dát wat jou toekomt. Pas dan ben je het meest waarde-vol voor jezelf én de ander
Op de hoogte blijven van ervaringsverhalen van (medisch) professionals in hun groeiproces? Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief.
