Hoe zit dat nou met besluiten nemen? Hoe verhouden gevoel en ratio zich tot elkaar? Of zelfs intuïtie? Wat zijn de verschillen en wat doe je als je ‘voelt’ dat er iets niet klopt maar je kan het niet met argumenten onderbouwen…?
Vooral dat laatste wordt in Nederland niet heel serieus genomen. Ook wordt het ‘voelen’ meer toegedicht aan vrouwen en zou het ook een softe eigenschap zijn. In de wetenschap gaat het over feiten. Dus in de medische wetenschap is dat net zo.
Maar hoe ontstaat wetenschap? Of wat is de aanleiding voor een onderzoek?
De reden voor onderzoek is nieuwsgierigheid. Of verwondering. Iets willen weten waar een vermoeden over bestaat. En dat vermoeden is ontstaan doordat er een aantal maal iets is geconstateerd. Of dat er bij toeval iets is waargenomen. En dan ontstaat er een optelsom van toevalligheden, interessante zaken en een gevoel dat er wel iets zou kunnen zijn dat we nog niet precies weten…
Dus ook wetenschap begint met gevoel en intuïtie. En om dat onderscheid nog wat beter te maken is het handig om er wat wetenschap van Carl Gustav Jung bij te halen. Hij is de grondlegger van de voorkeuren typologie en psychologie en heeft daar veel over uitgezocht en beschreven. Gevoel zou je kunnen omschrijven als het goed kunnen aanvoelen van iemand anders zijn gevoelens. Of van een situatie. Je komt een kamer binnen, daar is net een emotionele uitbarsting geweest waar je zelf niet bij aanwezig was. Maar je kunt de spanning als het ware voelen.
Of iemand geeft aan dat alles ok is maar jij voelt aan alles dat dat niet zo is. Mensen die meer afgestemd zijn op de relatie zijn daar dus ‘gevoeliger’ voor dan mensen die meer afgestemd zijn op de taak.
Intuïtie is weer net iets anders. Dat gaat over weten zonder het te kunnen weten.
Je bent arts en je hebt een patiënt op de SEH en uit geen van de uitslagen blijkt dat er iets mis is met de patiënt. En toch weet je dat er iets niet klopt. Je kunt het alleen nog niet aantonen met de uitslagen die je al hebt van de onderzoeken die je in gang hebt gezet. En dat is dus het bekende ‘niet pluis’ gevoel.
En natuurlijk is het een combinatie van kennis, waarneming, gevoel en intuïtie. Het werkt allemaal met elkaar samen en je ontwikkelt dat als professional gewoonweg door vlieguren te maken. Maar ook door af te kijken van je collega’s, te studeren en kennis op te doen.
Kortom: gevoel doet ertoe! Dat geldt voor mannen en vrouwen. En ja, misschien zijn vrouwen er beter in. In onze westerse maatschappij noemen we het voelen eerder vrouwelijk en ratio heet mannelijk. Het is vooral interessant als je het kunt combineren. Als je toestaat dat je gevoel meespeelt in besluitvorming. Of dat je mag varen op je intuïtie.
En de werkelijk grote besluiten in mensenlevens worden helemaal niet met ratio genomen. Partnerkeuze bijvoorbeeld. Ik ken gelukkig maar weinig mensen die een excel-sheet hebben ingevuld met plussen en minnen om op die manier de juiste partner te vinden.
Op mijn vraag: waarom past deze partner zo goed bij je? Krijg ik vaak rationele antwoorden: we hebben dezelfde interesses, we kunnen samen lachen enz. Maar als ik vraag: hoe weet je nou dat dit de juiste partner is? Dan kunnen mensen daar moeilijk een rationeel antwoord op vinden. ‘Ik wéét het gewoon!’ is bijna altijd het antwoord. Voilà: geen speld tussen te krijgen, puur gevoel en intuïtie. En nogal een belangrijk besluit, het vinden van de juiste partner. En dat besluit wordt dus genomen zonder ratio… Natuurlijk zijn er rationele argumenten maar het besluit komt niet vanuit die argumenten. Die argumenten ontstaan als verklaring voor deze partner en waarom hij zo goed bij je past. Achteraf dus, na het besluit…
En wat er dan zo interessant is aan dat voelen en weten, is dat het lichaam het juiste antwoord altijd al weet. Onze ratio vertelt ons waarom ons gevoel juist is of niet. We redeneren dus constant en slaan over wat we in ons lijf al kunnen voelen. Dat zijn we gewoon verleerd.
En toch, als je scherp waarneemt, dan is vaak zichtbaar wat een lichaam antwoord op een vraag.
En toch, als je scherp waarneemt, dan is het vaak zichtbaar wat een lichaam antwoordt op een vraag als: zit je nog op de juiste werkplek…? Vaak heel subtiel gebeurt er dan iets in ons lijf. En ik kan scherp waarnemen. Maar mijn intuïtie is in de loop der jaren nog veel meer ontwikkeld. Dus ik weet vaak het antwoord op de vraag als ik hem stel aan iemand. Maar ik kan het dan niet onderbouwen met argumenten. Lekker vaag dus … En toch klopt het bijna altijd.
En paarden kunnen nog veel beter waarnemen. En volledig vanuit hun gevoel antwoorden op de vraag. Dus als ik het niet kan zien en mijn cliënt kan het niet voelen, dan bieden de paarden vaak fantastische inzichten. En dat moet je dan maar aannemen als cliënt. Dat die paarden iets te melden hebben waar jij wat aan kan hebben. Want hoe wéten zij dat nou? Nou niet dus. Zij weten het niet. Zij kunnen écht allen maar reageren op jou, op de situatie in het moment en dat doen ze met een zeer beperkt aantal hersencellen. En toch of misschien wel juist daarom hebben zij het echt altijd goed. En dat brengt ons als mens weer wat meer terug in ons lijf. Want dat lichaam wist het ook al.
Haperende lichamen hebben ook iets te vertellen.
Kortom: dat voelen en die intuïtie zijn zo gek nog niet. En haperende lichamen hebben ook iets te vertellen. Die staan nu eenmaal niet los van ons denken. Dus onze ratio is fantastisch. En in combinatie met ons gevoel en onze intuïtie worden we nog veel slimmer. En passen we beter op onszelf.
Dus je gevoel volgen is zo gek nog niet. Dan zou je zomaar eens een hele slimme dokter kunnen worden die ook nog eens goed voor zichzelf kan zorgen omdat ie niet alleen aanvoelt wat de patiënt nodig heeft. Maar vooral omdat die dokter ook voelt wat ie zelf nodig heeft om lekker in zijn vel te zitten. En pas dán kun je er ook echt voor een ander zijn.
